„Bentosowy przybrzeżny bufor przeciwdziałający ekstremom klimatycznym i eutrofizacji (BUFFER)"
Projekt finansowany ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014-2021 2020/37/K/NZ8/02782
Umowa nr UMO-2020/37/K/NZ8/02782
Aktualności
23.02.2023
Rejs badawczy na Zatoce Gdańskiej w ramach projektu BUFFER
W dniach 3 i 7 lutego br. odbyły się krótkie rejsy badawcze Zakładu Ekologii Eksperymentalnej Organizmów Morskich w ramach projektu BUFFER (Bentosowy przybrzeżny bufor przeciwdziałający ekstremom klimatycznym i eutrofizacji) finansowanego w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014-2021. Podczas rejsów zebrane zostały rdzenie z osadami oraz wodą znad dna do dalszych badań eksperymentalnych. 3 lutego na pokładzie statku r/v Oceanograf zbierano próby przy użyciu narzędzia typu box corer na dwóch stacjach badawczych w południowo-zachodniej części Zatoki Gdańskiej. 7 lutego z pokładu mniejszej jednostki „Biała Orka” płetwonurek zbierał próby z łąk trawy morskiej Zostera marina u wybrzeży Półwyspu Helskiego. W rejsach wzięli udział pracownicy ZEEOM: dr Sara Benelli, dr Halina Kendzierska, mgr Radosław Brzana, a także doktorantka Kamila Styrcz-Olesiak oraz gość z Uniwersytetu w Parmie mgr Leonardo Morini.
Research cruise in the Gulf of Gdańsk as part of the BUFFER project
3rd and 7th of February short research cruises of the Department of Experimental Ecology of Marine Organisms take place on board r/v Oceanograf as part of the BUFFER project (Benthic coastal buffers against climatic and eutrophication extremes) financed under the Norwegian Financial Mechanism 2014-2021. During the cruises, cores with sediments and water from the bottom were collected for further experimental research. 3rd of February, aboard the r/v Oceanograf, the samples were collected using a box corer at two research stations in the South-Western part of the Gulf of Gdańsk. 7th of February a diver collected samples from the Zostera marina seagrass meadows off the coast of the Hel Peninsula from the deck of the smaller vessel "Biała Orka". The cruises were attended by ZEEOM employees: dr Sara Benelli, dr Halina Kendzierska, mgr Radosław Brzana, as well as PhD student Kamila Styrcz-Olesiak and mgr Leonardo Morini, guest from the University of Parma.
Tekst: Radosław Brzana
Na zdjęciach: Członkowie zespołu BUFFER podczas rejsu na pokładzie r/v Oceanograf/ Photo: Researchers of BUFFER during the cruise on the board of r/v Oceanograph.
03.08.2022
Rejs badawczy na Zatoce Gdańskiej w ramach projektu BUFFER
W dniach od 22 lipca do 16 sierpnia br. odbywają się krótkie rejsy badawcze Zakładu Ekologii Eksperymentalnej Organizmów Morskich na pokładzie r/v Oceanograf w ramach projektu BUFFER (Bentosowy przybrzeżny bufor przeciwdziałający ekstremom klimatycznym i eutrofizacji) finansowanego w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014-2021. Podczas rejsu pobierane są rdzenie z osadami oraz woda znad dna do dalszych badań eksperymentalnych. W rejsach i badaniach laboratoryjnych biorą udział studenci kierunku Oceanografia: pani Zuzanna Czenczek, pani Agnieszka Zimoch, pani mgr Kamila Styrcz-Olesiak oraz doktorantka Zakładu pani mgr Natalia Miernik, pani dr Monia Magri i pan prof. Marco Bartoli z Uniwersytetu w Parmie, i pan Michał Miernik, praktykant z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Research cruise in the Gulf of Gdańsk as part of the BUFFER project
From 22 July to 16 August, short research cruises of the Department of Experimental Ecology of Marine Organisms take place on board r/v Oceanograf as part of the BUFFER project (Benthic coastal buffers against climatic and eutrophication extremes) financed under the Norwegian Financial Mechanism 2014-2021. During the cruise, cores with sediments and water from seabed are collected for further experimental research. Oceanography students are taking part in the cruises and laboratory tests: Zuzanna Czenczek, Agnieszka Zimoch, Kamila Styrcz-Olesiak, PhD student of the Department, Natalia Miernik, Dr Monia Magri and Prof. Marco Bartoli from the University of Parma, and Michał Miernik, an intern from the Jan Kochanowski University in Kielce.
Na zdjęciach: Członkowie zespołu BUFFER podczas rejsu na pokładzie r/v Oceanograf/ Photo: Researchers of BUFFER during the cruise on the board of r/v Oceanograph.
30.05 - 03.06.2022
BUFFER oraz Diamentowy Grant zaprezentowane na Konferencji 4th Baltic Earth Conference
Na przełomie maja i czerwca 2022 roku na Helu odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa 4th Baltic Earth Conference. W konferencji wzięły udział dwie Panie z naszego zakładu dr. Sara Benelli oraz mgr Natalia Miernik. Obie Panie zaprezentowały na konferencji postery naukowe. Poster dr Benelli opisywał założenia projektu BUFFER prowadzonego od 2021 roku w naszym zakładzie, natomiast Pani Natalia zaprezentowała wstępne wyniki swoich badań uzyskane w ramach realizacji projektu Diamentowy Grant.
Na zdjęciu: dr Sara Benelli oraz mgr Natalia Miernik na 4th Baltic Earth Conference 30.05.2022. Fot. M. Gintowt
25.02.2022
Blog naukowy dr Sary Benelli
Osoby szerzej zainteresowane tematyką projektu BUFFER zapraszamy do odwiedzenia bloga dr Sary Benelli:
25.02.2022
Zakładowy rejs badawczy na Zatoce Gdańskiej w ramach projektu BUFFER
W dniu 19 lutego br. odbył sie rejs badawczy Zakładu Ekologii Eksperymnetalnej Organizmów Morskich na pokładzie k/h Oceanograf w ramach projektu BUFFER (Bentosowy przybrzeżny bufor przeciwdziałający ekstremom klimatycznym i eutrofizacji) finansowanego w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014-2021. Podczas rejsu zostały zebrane rdzenie z osadami oraz woda znad dna do dalszych analiz. W rejsie pod kierunkiem pani dr Haliny Kendzierskiej wzięli udział studenci kierunku Oceanografia: pani Zuzanna Czenczek, pan Jakub Obszarski oraz doktorantka Zakładu pani mgr Natalia Miernik.
09.02.2022
Rozpoczęcie eksperymentów badawczych na Zatoce Gdańskiej
Pierwszy rejs badawczy na pokładzie k/h Oceanograf w dniu 9 lutego br. zainaugurował eksperymenty badawcze w ramach projektu BUFFER. Zespół pod kierunkiem pani dr Sary Benelli zebrał próby osadów do laboratoryjnych eksperymnetów inkubacyjnych planowanych w Zakładzie Ekologii Eksperymnetalnej Organizmów Morskich. Prace realizowane są dwutorowo: na morzu i w laboratorium. W eksperymencie projektu BUFFER uczestniczą pracownicy Zakładu: pani dr hab. Urszula Janas, prof. UG, pani dr Halina Kendzierska, pan mgr Radosław Brzana oraz studentki Oceanografii: pani Kamila Stycz-Olesiak i pani Zuzanna Czenczek z gościnnym udziałem prof. Marco Bartoli z Uniwersytetu w Parmie.
Na zdjęciu od lewej: dr Sara Benelli, dr Halina Kendzierska w laboratorium. Fot. U. Janas
Informacje o projekcie
W ostatnich dziesięcioleciach zrzuty ścieków i działalność człowieka w zakresie akwakultury i rolnictwa spowodowały kaskadę negatywnych skutków dla ekosystemów wodnych, od sieci rzecznych po strefy przybrzeżne. Najbardziej widocznym efektem tych antropogenicznych zmian jest proces eutrofizacji, który powoduje nadmierne stężenie składników odżywczych, takich jak azot i fosfor w wodzie, sprzyjając rozwojowi sinic. Nadmierne zakwity zwiększają mętność wody i wpływają na stan, wartość rekreacyjną i ekonomiczną stref przybrzeżnych. Biomasa glonów w rzeczywistości wzbogaca osady w materię organiczną i do jej rozkładu zużywa dużych ilości tlenu, często wyczerpując jego zasób. Ostatecznie ta sekwencja zdarzeń może prowadzić do niedotlenienia wody i utraty gatunków, a także może zaburzyć zdolność ekosystemów do regeneracji. Niektóre strefy przybrzeżne Morza Bałtyckiego są poważnie dotknięte eutrofizacją, chociaż dyrektywy europejskie wpłynęły na polepszenie praktyk rolniczych, skuteczność planu oczyszczania ścieków i ograniczyły stosowanie nawozów. Spodziewane pozytywne skutki tych środków mogą być opóźnione przez zmianę klimatu, nowe zagrożenie, które działa synergicznie i pogarsza skutki eutrofizacji, wpływając na intensywność i poziom opadów, okresy zalegania pokrywy lodowej i temperaturę wody. Zmiana klimatu może zwiększyć transport składników odżywczych do strefy przybrzeżnej i może sprzyjać uwarstwieniu i ogrzewaniu wody. Ten synergiczny wpływ eutrofizacji i zmian klimatu może wpływać z kolei na chemię wody i różnorodność biologiczną dużych obszarów przybrzeżnych w stopniu, który jest mało znany, ale potencjalnie dramatyczny.
Cele projektu
Głównym celem projektu BUFFER jest zbadanie wpływu interakcji pomiędzy anomaliami klimatycznymi i eutrofizacją na zdolność osadów do przetwarzania i zatrzymywania składników odżywczych oraz ich powrotu do kolumny wody (tzw. bufor bentosowy). BUFFER przeanalizuje, czy i jak zdolność osadów do regulowania konsekwencji eutrofizacji jest zagrożona przez zmiany klimatu i wyjaśni mechanizmy leżące u podstaw tego zjawiska.
Obszary realizacji badań
Głównym miejscem realizacji badań w projekcie BUFFER jest Zatoka Gdańska (południowy Bałtyk), jako obszar zagrożony zarówno skutkami zmian klimatu jak i eutrofizacji. Projekt BUFFER zbada zdolność buforową określonych obszarów w Zatoce wzdłuż wielu gradientów natlenienia, wpływu wód słodkich, głębokości i światła. Pojemność bufora bentosowego zostanie również przeanalizowana pod kątem obecności różnych organizmów, w tym głównych producentów tlenu, takich jak rośliny wodne i glony oraz różne grupy funkcjonalne makrofauny, w tym małże filtrujące i organizmy ryjące, w celu zrozumienia, czy żywe makroorganizmy stanowią również naturalny bufor. Zbiory prób zostaną przeprowadzone w dwóch dodatkowych miejscach: lagunie Sacca di Goro we Włoszech oraz Kongsfjorden i Porsangerfjorden w Norwegii. Oba stanowiska są dotknięte wysokim zrzutem wód słodkich: pierwsze z rzeki Pad, a drugie z topniejącego lodu z lądu, i w obu miejscach może wystąpić niedotlenienie wód dennych. Porównanie obszarów badań pozwoli zrozumieć, czy skutki eutrofizacji powiązanej ze zmianami klimatu powodują większe oddziaływania wraz ze wzrostem szerokości geograficznej.
Spodziwane rezultaty
Główna hipoteza robocza zakłada, że synergiczny wpływ eutrofizacji i zmian klimatu wpłynie również na strefy przybrzeżne w północnych szerokościach geograficznych, które zawsze charakteryzowały się reżimem niskotemperaturowym, który z kolei stanowił naturalny bufor przeciwdziałający regeneracji składników odżywczych, wzrostowi glonów i niedoborom tlenu. W przeciwieństwie do obszarów południowych, które powinny lepiej radzić sobie z większymi ekstremami klimatycznymi, takimi jak wysokie temperatury i duże zrzuty wód słodkich. Wynikałoby to z większego narażenia tych obszarów na szeroki zakres temperatur i występowania opadów. W regionie północnym spodziewamy się zatem większej podatności na zmiany klimatu, ale także większej zdolności do przywracania i odzyskiwania zdolności buforowej osadów, z powodu dłuższej pory zimowej.
Wyniki projektu BUFFER pozwolą określić wpływ anomalii klimatycznych i eutrofizacji wzdłuż szerokiego gradientu szerokości geograficznej oraz ilościowo określić wpływ takich anomalii na lokalne bufory biogeochemiczne. Ponadto projekt BUFFER zidentyfikuje strefy krytyczne w Zatoce Gdańskiej pod względem ograniczonej lub zerowej zdolności buforowej zespołów bentosowych. Dodatkowym i ważnym rezultatem będzie identyfikacja skutecznych strategii adaptacyjnych w celu zminimalizowania niepożądanych skutków zmian klimatu i eutrofizacji. Działania te będą przydatne w zarządzaniu obszarami przybrzeżnymi nie tylko w Polsce, ale także w innych zagrożonych środowiskach wodnych.
Okres realizacji projektu:
15.10.2021 - 14.10.2023
Źródło finansowania projektu:
Projekt badawczy realizowany przez naukowca przyjeżdżającego z zagranicy w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014-2021 (konkurs POLS Narodowego Centrum Nauki)
Kontakt:
Kierownik projektu na UG – dr Sara Benelli, sara.benelli@ug.edu.pl; Promotor projektu na UG – dr hab. Urszula Janas, urszula.janas@ug.edu.pl
